"H παλαιότητα του Ομήρου, η Αστερίς και η πραγματική Ιθάκη», του Κώστα Δούκα Αναδημοσιεύουμε από το Λευκαδίτικο περιοδικό «Προκυμαία» (τεύχος 4o, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2008, σελ. 12-19)

"H παλαιότητα του Ομήρου, η Αστερίς και η πραγματική Ιθάκη», του Κώστα Δούκα

Αναδημοσιεύουμε από το Λευκαδίτικο περιοδικό «Προκυμαία» (τεύχος 4_o, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2008, σελ. 12-19) ένα άρθρο του γνωστού δημοσιογράφου, συγγραφέα και μελετητή του Ομήρου Κώστα Δούκα με τίτλο «Η ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ, Η ΑΣΤΕΡΙΣ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΘΑΚΗ». Επειδή το άρθρο είναι μακροσκελές θα το αναδημοσιεύσουμε σε δύο μέρη.

Η ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ,
Η ΑΣΤΕΡΙΣ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΘΑΚΗ
Κώστας Δούκας 
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Οι φιλόλογοι και οι αρχαιολόγοι, πρωτίστως δε οι Έλληνες, πρέπει να ασχοληθούν σοβαρά με το θέμα της εποχής κατά την οποία έζησε και έγραψε ο Όμηρος.

Δεν είναι δυνατόν να εξακολουθούμε να είμαστε προσκολλημένοι στο «διδαγμένο ομηρικό δόγμα», όπως διαμορφώθηκε από τα αλλόγλωσσα «ιερά τέρατα» της φιλολογίας του περασμένου αιώνα. Αυτοί οι ομηριστές (Βολφ, Βιλαμόβιτς κ.α.) πίστευαν ότι οι γεωγραφικές περιγραφές του Ομήρου ως προς την Ιθάκη, υπήρξαν επινόημα της φαντασίας του ποιητού, μολονότι ο Στράβων διαφωνεί και θεωρεί τον Όμηρο όχι απλώς γεωγράφο, αλλά τον ιδρυτή της γεωγραφικής επιστήμης (αρχηγέτην είναι της γεωγραφικής εμπειρίας Όμηρον, Γεωγραφικά Βιβλ. 1§2). Το ίδιο πίστευαν κατά τον Στράβωνα και οι παλαιότεροι φιλόσοφοι που ασχολήθηκαν με την γεωγραφία, όπως ο Ίππαρχος, ο Ερατοσθένης, ο Εύδοξος κ.α.

Έτσι οι Γερμανοί Ομηριστές του περασμένου αιώνα έφθασαν στο σημείο να χαρακτηρίζουν ως περιττό και αντιεπιστημονικό το να ερευνηθεί με ανασκαφές η ανταπόκριση των περιγραφών προς την πραγματικότητα, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές σοβαρές και ανεξήγητες αντιφάσεις μεταξύ των επών και της πραγματικότητας.

Και όμως, η αναμφισβήτητη γεωγραφική κατάρτιση του Ομήρου υπό το φως των σημερινών ανακαλύψεων της αρχαιολογίας, αποτελεί ουσιώδες αποδεικτικό μέσον για την εποχή κατά την οποίαν έζησε και έγραψε ο μέγιστος των ποιητών. Διότι έχει καταδειχθεί ότι τα σύγχρονα έπη της Ιλιάδος και της Οδύσσειας όπως μας διεσώθησαν, αποτελούν μετεγγραφές από παλαιότερες ελληνικές διαλέκτους, αφού ήδη στα Ιωνικά κείμενα σώζονται δείγματα της αττικής και της αιολικής διαλέκτου (Γκίλμπερτ Μάρυ). Εξυπακούεται ότι υπάρχει άμεσος γλωσσικός δεσμός με τις γραμμικές Α και Β και κυρίως με την τελευταία, που έχει σχεδόν πλήρως αποκρυπτογραφηθεί. Αυτός και μόνον ο γλωσσικός δεσμός αποδεικνύει την παλαιότητα της ελληνικής γλώσσας και γραφής. Παρά το γεγονός ότι κατά τους Βέντρις και Τσάτγουικ οι πήλινες πινακίδες της ΓΓΒ που ανακαλύφθηκαν και αναγνώσθηκαν αποτελούν καταλόγους προϊόντων, ζώων, αντικειμένων και ανθρώπων, πάρα πολλές λέξεις ταυτίζονται με την ομηρική διάλεκτο, όπως π.χ. tu-ga-te=θυγάτηρ, ko-wo=κούρος , ti-ri-po=τρίπους, me-ri=μέλι, i-je-re-ja=ιέρεια, re-wo-to-ro-ko-wo (lewotrokhowo(i)_=λουροχόος κ.α.

Η ανακάλυψη του Διοπηλιού Καστοριάς ήλθε να επιβεβαιώσει ότι η γραμμική γραφή έχει ζωή πολλών χιλιετηρίδων και έχει προτεραιότητα, όπως άλλωστε ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός, έναντι της σφηνοειδούς των Σουμερίων και της ιερογλυφικής των Αιγυπτίων.

Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι οι Ετεοκρήτες οι οποίοι αποδεδειγμένως θαλασσοπορούσαν ήδη από την 10η χιλιετηρίδα, δεν εκόμισαν στην Ελλάδα ούτε την σφηνοειδή ούτε την ιερογλυφική ως νεωτερισμό, διότι απλούστατα είχαν δικό τους σύστημα γραφής.

Η παλαιότητα του Ομήρου και η παλαιότητα της ελληνικής γραφής συναρτάται και με την γεωγραφία αφού πάρα πολλά τοπωνύμια της Ελλάδας άλλαξαν ονομασία κατά την διαδρομή των αιώνων. Σαν παραδείγματα θα αναφέρουμε ότι η Θεσσαλία και η Βοιωτία έλαβαν τα ονόματά τους μετά τον Τρωϊκό πόλεμο, όταν οι Βοιωτοί που εξετοπίσθησαν κατέλαβαν την χώρα του Κάδμου, που ονομάστηκε Βοιωτία. Η μικρασιατική Ιωνία πήρε το όνομά της όταν εξεδιώχθησαν οι Ίωνες από την Πελοπόννησο και διεπεραιώθησαν στην Μικρά Ασία. Ολόκληρη η Πελοπόννησος κατά την 2η χιλιετία ανομαζόταν Άργος και έλαβε το όνομά της μετά την κάθοδο των Δωριέων. Η Κέρκυρα παλιότερα ονομαζόταν Δρεπάνη και Μάκρις, κατά τον Όμηρο ίσως Σχερία και αργότερα Κόρκυρα ή Κέρκυρα, γνωστή διεθνώς ως Κορφού από το «κορυφή». Επίσης η ιωνική νήσος Σάμος ονομαζόταν αρχικώς Μελάμφυλλος, κατόπιν Ανθεμίς, αργότερα Παρθενία και τελικώς Σάμος (Στράβων 457).

Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε κατάλογο πόλεων και ευρυτέρων περιοχών που άλλαξαν τα ονόματά τους κατά την διαδρομή των αιώνων, αλλά δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται. Είναι όμως αναγκάιο να τονισθή ότι ο Όμηρος γνωρίζει μόνο τις παλαιότερες ονομασίες τις οποίες και χρησιμοποιεί κατά κόρον στην υποτιθέμενη εποχή κατά την οποία έζησε και έγραψε, ήτοι τον 7ον αιώνα. Γνωρίζει π.χ. την Θεσσαλία ως Φθία, τον Νείλο ως Αίγυπτον, την Χερώνια ως Άρνη, την Λειβαδειά ως Μίδεια κλπ.

Οι αναφορές αυτές του Ομήρου είχαν προκαλέσει την εύλογη έκπληξη των αρχαίων συγγραφέων, όπως π.χ. του Ηροδότου, του Στράβωνος, του Διοδώρου, του Σικελώτου κ.α. οι οποίοι όμως, προσηλωμένοι στην παράδοση και μη δυνάμενοι να υποπτευθούν ότι ο Όμηρος είναι παλαιότατος άνθρωπος (όπως υποστηρίζει ο γράφων, βλέπε «το μεγάλο μυστικό του Ομήρου») συμφωνούν ότι ο μέγιστος των ποιητών είχε την συνήθεια να αναφέρεται στα παλαιά. Για ποιό λόγο όμως; Για να προβληματίσει τους συγχρόνους του; Κι αν είχε την συνήθεια να αναφέρεται στις παλαιότερες ονομασίες των πόλεων, των ποταμών, των νησιών κλπ, γιατί αποκαλεί την Αθήνα με το όνομά της και όχι Κεκροπία, Θήβα αντί Καδμεία κλπ;

Ακόμα και ο Στράβων, ο οποίος θεωρεί τον Όμηρο, όπως προαναφέραμε, ως τον ιδρυτή της γεωγραφικής επιστήμης, εκπλήσσεται επειδή ο ποιητής χαρακτηρίζει την νήσο Φάρο ως πελαγίσια (πελαγίαν), μολονότι γνωρίζει ότι όντως η Φάρος τα παλαιότερα χρόνια, πριν από τις προσχώσεις του Νείλου, θα βρισκόταν ανοιχτά στην θάλασσα.

Χωρίς αμφιβολία οι διαμορφώσαντες το ομηρικό δόγμα φιλόλογοι του περασμένου αιώνα θα είχαν πεισθή ότι οι γεωγραφικές αναφορές των επών ήσαν αληθινές. Προτίμησαν ωστόσο να υποστηρίξουν όπως π.χ. ο Βιλαμόβιτς, ότι τα γεωγραφικά δεδομένα των επών είναι προϊόντα ποιητικής φαντασίας. Κατά την απαράδεκτη αυτή θεωρία έπρεπε ο Όμηρος να είναι υποχρεωτικά Μικρασιάτης και να φαντάσθηκε όχι απλώς την γεωγραφία αλλά ακόμη την τοπογραφία της Δυτικής Ελλάδος.

Οι ανασκαφές που έγιναν τον περασμένο αιώνα στην Λευκάδα από τον W. Dörpfeld κατέρριψαν όλες αυτές τις απαράδεκτες θεωρίες που κατά τρόπο προκλητικό αλλά και μεθοδικό πέρασαν ακόμη και στα λεξικά. Αν ανοίξει π.χ. κανείς το ομηρικό λεξικό του Ι. Πανταζίδη στην σελίδα 106 και στην λέξη «Αστερίς» θα διαβάσει έκπληκτος τα εξής: «Μικρά (πιθανώς πλαστή) νήσος του Ιονίου Πελάγους εν τω πορθμώ μεταξύ Σάμης και Ιθάκης».

Λεπτομέρεια από το χάρτη Leucas (Alt-Ithaka) με την πόλη και το λιμάνι της Ιθάκης κατά τον Νταίρπφελντ (Πηγή: Wilhelm Dörpfeld, Alt-Ithaka, Zweiter Band)

Αυτό το «πιθανώς πλαστή» τοποθετήθηκε από τον Κρούσιο σκοπίμως προκειμένου να μην εστιαστεί το ενδιαφέρον του ερευνητού στην ακριβή γεωγραφική θέση της Αστερίδος όπως μας περιγράφει ο Όμηρος, που αποτελεί την πιο ακαταμάχητη απόδειξη του Dörpfeld ότι η ομηρική Ιθάκη είναι η Λευκάδα.

Διότι αν η αλήθεια αυτή αναγνωριζόταν, τότε υποχρεωτικά θα έπρεπε να γίνει δεκτό ότι ο Όμηρος περιγράφει την Ιθάκη και τις γειτονικές νήσους τις γεωγραφικές συνθήκες της προ της Δωρικής μεταναστευτικής εποχής, δηλαδή της 2ης προ Χριστού χιλιετηρίδος κατά τα γενικώς παραδεδεγμένα περί των χρόνων διεξαγωγής του Τρωικού πολέμου.

Όλο το ενδιαφέρον των αρχαιογνωστών του περασμένου αιώνα, εξηντλείτο στο πως θ” αποστερήσουν τους Έλληνες από το μέγα βάθος της ιστορίας τους και την μακραίωνη παράδοση της γραφής η οποία εμφανίζεται στην Ελλάδα τον 8ο αιώνα ως διάττων αστήρ και ενώ όλοι οι γύρω λαοί της Μεσογείου έγραφαν. Έτσι όποιος υποστήριζε ότι ο Όμηρος περιγράφει λεπτομερώς την γεωγραφία της Δυτικής Ελλάδος προ της Δωρικής μεταναστεύσεως χαρακτηριζόταν περιφρονητικά ομηρολάτρης, ενώ τα σχολεία έπρεπε να προφυλαχθούν σοβαρά από αυτό το είδος λοιμού που έφεραν οι «περιφρονητές» της επιστήμης. Ωστόσο οι περιφρονούντες τους «περιφρονητές» της επιστήμης δεν έδιναν -ούτε δίνουν σήμερα- καμμία εξήγηση για τους παραδόξους στίχους της Ιλιάδος 631-637 της ραψωδίας Β που λέει τα εξής:

	Αυτάρ Οδυσσεύς ήγε Κεφαλλήνας μεγαθύμους
	οι ρ” Ιθάκην είχον και Νήριτον εινοσίφυλλον,
	και Κροκύλει” ενέμοντο και Αιγίλιπα τρηχείαν
	οι τέ Ζάκυνθον έχον ηδ” οι Σάμον αμφενέμοντο,
	οι τ” ήπειρον έχον ηδ” αντιπέραι” ενέμοντο
	των μεν Οδυσσεύς ήρχε Διί μήτιν ατάλαντος
	τω δ” άμα νήες έποντο δυώδεκα μιλτοπάρηοι

	(Έπειτα ο Οδυσσεύς ηγείτο στους μεγαλοθύμους
	Κεφαλλήνες, που είχαν την Ιθάκη και την Νήριτο
	που σείει τα φύλλα, και την Κροκύλεια ενέμοντο και
	την τραχεία Αιγίλιπα, και αυτοί είχαν την Ζάκυνθο
	και περιοικούσαν τη Σάμο και είχαν και την ήπειρο
	και την αντιπέρα στεριά ενέμοντο. Σ” αυτούς αρχήγευεν
	ο ίσος με τον Δία στην σκέψη Οδυσσεύς και
	ακολουθούσαν δώδεκα κοκκινοβαμμένα πλοία.)

Στους στίχους αυτούς παρατηρείται η εξής αντίφαση: Ενώ στην ραψωδία 21-26 της Οδυσσείας το βασίλειο του Οδυσσέως αποτελείται από τέσσερα νησιά την Ιθάκη, το Δουλίχιο, την Σάμη και την Ζάκυνθο, στην ραψωδία Β της Ιλιάδος λείπει παντελώς το Δουλίχιο, ενώ αναφέρεται η λέξη Νήριτος και δύο ακόμη νησιά, η Αιγίλιψ και η Κροκύλεια.

Τι έγινε το Δουλίχιον; Και ποιά είναι η Νήριτος; Η απάντηση είναι η εξής: Ο κατάλογος των πλοίων που περιλαμβάνεται στην ραψωδία Β της Ιλιάδος είναι εν μέρει προσθήκη μεταγενεστέρα, των παλαιοτέρων κλασσικών χρόνων, όταν πολλά μέρη της Ελλάδος είχαν αλλάξει ονόματα.

Έτσι η αναφερόμενη ως Ιθάκη, είναι η σημερινή Ιθάκη (Θιάκι), η Νήριτος είναι η πραγματική Ομηρική Ιθάκη, δηλαδή η Λευκάδα, η οποία είχε χάσει το αρχικό της όνομα με την υποχρεωτική μετανάστευση των κατοίκων, οι οποίοι εξεδιώχθησαν από τους Δωριείς προς την σημερινή Ιθάκη, που επί Ομήρου ονομαζόταν Σάμη, και είχε μετονομαστεί σε «Νήριτος ή Νηρίτις» από το ομηρικό όρος Νήριτον. Αργότερα το 700 π.χ. οι Κορίνθιοι έδωσαν νέο όνομα στο νησί, Λευκάδα, που διατηρεί μέχρι σήμερα αφού και πάλι το είχε χάσει για 200 περίπου χρόνια και ονομαζόταν «Σάντα Μαύρα». Όσο για την Αιγίλιπα και την Κροκύλεια, πιθανώς τα νησιά αυτά να ήσαν το Μεγανήσι και η Άτοκος.

Την λεπτομέρεια αυτή εγνώριζαν ασφαλώς οι διαμορφώσαντες το διδαγμένο περί Ομήρου δόγμα του περασμένου αιώνα, αλλά την αποσιώπησαν, διότι θα έπρεπε να παραδεχτούν την θεωρία Dörpfeld περί συμπτώσεως της Ομηρικής Ιθάκης με την Λευκάδα, θεωρία που όχι μόνο συμμερίζεται ο γράφων αλλά έχει επίσης προσκομίσει πολλά στοιχεία που προέκυψαν από μελέτες και επιτόπιες έρευνες, όπως π.χ. το θέμα της Αστερίδος, στο οποίο διεξοδικώτερον θα αναφερθούμε στην συνέχεια.

Αναμφισβητήτως λοιπόν ο Όμηρος περιέγραψε την προδωρική γεωγραφία, τα δε ομηρικά έπη, δημιουργηθέντα προ της δωρικής μεταναστεύσεως, είναι άσματα που εψάλλοντο στις αυλές των Αχαιών βασιλέων ευθύς μετά την εκστρατεία κατά της Τροίας. Ο ποιητής υμνούσε την εποχή κατά την οποία έζησε και εβίωσε τα γεγονότα, χρησιμοποώντας τα τοπωνύμια που ήσαν εν χρήσει στην εποχή του, όπως τα εγνώριζαν οι σύγχρονοί του και δεν είχε καμμιά πρόθεση να τους προβληματίσει, χρησιμοποιώντας τις παλαιότερες ονομασίες. Ο Νείλος π.χ. σύμφωνα με τον Διόδωρο τον Σικελιώτη (Α-19) στα παλαιότερα χρόνια ονομαζόταν Ωκεάνη, αργότερα Αετός, μετέπειτα Αίγυπτος και τελικά Νείλος. Ο Όμηρος δεν ζούσε ούτε στην εποχή της Ωκεάνης, ούτε στην εποχή του Αετού, ούτε στην εποχή του Νείλου. Ζούσε στην εποχή της Αιγύπτου, λέγοντας στην Οδύσσεια (α 258) τα εξής: «στήσας δ” εν Αιγύπτω ποταμώ νέας αμφιελίσσας» (σταμάτησα στον Αίγυπτο ποταμό τις αμφίκυρτες νήες).

Σχεδιάγραμμα των θολοτών βασιλικών τάφων της αχαϊκής εποχής που ανέσκαψε ο Νταίρπφελντ στο Στενό του Νυδριού (Πηγή: Wilhelm Dörpfeld, Alt-Ithaka, Erster Band).

Έτσι οι διαμορφώσαντες το ομηρικόν δόγμα αγνόησαν παντελώς όχι μόνο την γεωγραφία, αλλά και πολλά δεδομένα των επών και προτίμησαν κατ” ανεπίτρεπτο τρόπο να προσαρμόσουν τα δεδομένα αυτά στις δικές τους πεπλανημένες αντιλήψεις για την χρονολογία της γραφής των Ελλήνων. Εάν οι ανασκαφές του Dörpfeld που απεκάλυψαν 33 θολωτούς βασιλικούς τάφους της αχαϊκής εποχής και αρχή κτιρίου που θεωρείται ως το ανάκτορο του Οδυσσέα στην Λευκάδα-Ιθάκη, είχαν το αποτέλεσμα που όλοι γνωρίζουμε, τούτο οφείλεται, όπως ο ίδιος αναφέρει σε κοινό άρθρο του με τον P. Goessler στην ακρίβεια των περιγραφών του Ομήρου για την πεδιάδα του Νυδριού και την θέση της ομηρικής θέσης της Ιθάκης, «Εάν δεν εμπιστευόμεθα την ακρίβεια των περιγραφών δεν θα τολμούσαμε να φθάσωμε ανασκάπτοντες μέχρι βάθους 5 μέτρων από το σημερινό έδαφος και ουδέποτε οι αχαϊκοί τάφοι θα ήρχοντο στο φως».

Σχεδιάγραμμα των ανασκαφών στο επονομαζόμενο «μεγάλο κτίριο P» (Grosser Bau P) στο Στενό Νυδριού, που ο Νταίρπφελντ προσδιόρισε ως το ανάκτορο του Οδυσσέα στην Λευκάδα-Ιθάκη (Πηγή: Wilhelm Dörpfeld, Alt-Ithaka, Zweiter Band, S. 199)

(Συν“H παλαιότητα του Ομήρου, η Αστερίς και η πραγματική Ιθάκη», του Κώστα Δούκα – Δεύτερο Μέρος

Αναδημοσιεύουμε από το Λευκαδίτικο περιοδικό «Προκυμαία» (τεύχος 4o, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2008, σελ. 12-19) ένα άρθρο του γνωστού δημοσιογράφου, συγγραφέα και μελετητή του Ομήρου Κώστα Δούκα με τίτλο «Η ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ, Η ΑΣΤΕΡΙΣ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΘΑΚΗ». Το πρώτο μέρος του άρθρου μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.

Η ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ,
Η ΑΣΤΕΡΙΣ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΘΑΚΗ
Κώστας Δούκας 
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η ΑΣΤΕΡΙΣ

Από τις εκατοντάδες των αποδείξεων που υπάρχουν κατάσπαρτες στα έπη και καθιστούν ηλίου φαεινότερον ότι ο Όμηρος μας περιγράφει την προδωρική γεωγραφία και -κατά συνέπεια- είναι παλαιότερος άνθρωπος, ο ίδιος ο Οδυσσέας κατά τον γράφοντα, θα επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον στο θέμα της νήσου Αστερίδος, που αποτελεί την μέγιστη ίσως των αποδείξεων περί της πραγματικής Ομηρικής Ιθάκης.

Οι αμφίδυμοι λιμένες της νήσου Αρκούδι-Αστερίς (Πηγή: Wilhelm Dörpfeld, Alt-Ithaka, zweiter Band, Beilage 4)

Τον Αύγουστο του 1993 ο γράφων στο πλαίσιο της ερεύνης για την τεκμηρίωση των ομηρικών γεωγραφικών περιγραφών ενοικίασε δύο μικρά σκάφη, το αλιευτικό «Σπυριδούλα» και μια ιστιοφόρο λέμβο, με τα οποία έγινε αυθεντική αναπαράσταση της ανεπιτυχούς δολοφονικής ενέδρας που είχαν οργανώσει οι μνηστήρες σε βάρος του Τηλεμάχου κατά την επιστροφή του τελευταίου από την Πύλο και την Σπάρτη. Η ενέδρα είχε στηθεί στην νήσο Αστερίδα την οποία ο Dörpfeld ταυτίζει με την σημερινή ερημονησίδα Αρκούδι. Την νήσο αυτή περιγράφει ο Όμηρος ως εξής (Οδ. δ, 843-847).

	έστι δε τις νήσος μέσση αλί πετρήεσσα
	μεσσηγύς Ιθάκης τε Σάμοιό τε παιπαλοέσσης,
	Αστερίς, ου μεγάλη· λιμένες δ” ένι ναύλοχοι αυτή
	αμφίδυμοι τη τόνγε μένον λοχόωντες Αχαιοί.

	(Υπάρχει κάποια νήσος στην μέση της θάλασσας πετρώδης
	στην μέση ακριβώς μεταξύ Ιθάκης και Σάμης απόκρημνης
	η Αστερίς, όχι μεγάλη· σ” αυτήν υπάρχουν
	ασφαλείς λιμένες διπλοί· εκεί έμεναν ελλοχεύοντες οι Αχαιοί).

Η γεωγραφική περιγραφή του Ομήρου είναι μεγίστης ακριβείας. Πρόκειται περί νήσου που δεν είναι μεγάλη, αλλά πάντως είναι νήσος που διαθέτει μάλιστα και ανεμοδαρμένες κορυφές (επ” άκριας ηνεμοέσσας, Οδ. π, 365). Βρίσκεται μεταξύ Ιθάκης και Σάμης και κείται στο μέσο ακριβώς (μεσσηγύς) στον πορθμό των δυό τούτων νήσων (εν πορθμώ Ιθάκης τε Σάμοιό τε) όπως μας πληροφορεί συμπληρωματικώς ο ποιητής στην ραψωδία Οδ. δ, 671.

Οι αμφίδυμοι λιμένες επί της νήσου Αρκούδι-Αστερίς. Το άκρο του νότιου λιμανιού. (Πηγή: Wilhelm Dörpfeld, Alt-Ithaka, zweiter Band, Beilage 5)

Στο νησί αυτό, και μάλιστα στους αμφιδύμους λιμένας στήνεται η ενέδρα των μνηστήρων και πρέπει υποχρεωτικά να βρίσκεται νοτίως της Ιθάκης, αφού οι μνηστήρες θέλουν να φονεύσουν τον Τηλέμαχο πριν φτάσει στην πατρίδα του (οικάδε νισσόμενον Οδ. δ, 701).

Κατά τα δεδομένα του έπους ο Τηλέμαχος αφού διαφεύγει την ενέδρα των μνηστήρων, συνεχίζει την πορεία του για να φτάσει στον πρώτο όρμο της Ιθάκης, με βάση μία «ναυτική οδηγία» της Αθηνάς, δηλαδή του ιθύνοντος νου του ποιητή που γνωρίζει σπιθαμή προς σπιθαμή όχι απλώς την γεωγραφία αλλά την τοπογραφία του βασιλείου του Οδυσσέως, ενώ από την Ιωνική Μικρασία δεν γνωρίζει ο Όμηρος εκτός της Τροίας τίποτ” άλλο πλην των ονομάτων των ποταμών Καΰστρου και Μαιάνδρου και αναφέρει ότι εκεί ακόμη κατοικούν οι Κάρες. Αντιθέτως την Πελοπόννησο και τα νησιά του Ιονίου τα γνωρίζει ακριβέστατα. Η οδηγία της Αθηνάς προς τον Τηλέμαχο δίδεται ώστε ν” αποφύγει την δολοφονική ενέδρα και αναφέρει τα εξής: (Οδ. ο, 33-38).

	Αλλά εκάς νήσων απέχει ευεργέα νήα,
	νυκτί δ” όμως πλείειν· πέμψει δε τοι ούρον όπισθεν
	αθανάτων ος τις σε φυλλάσσει τε ρύεταί τε.
	Αυτάρ επήν πρώτην ακτήν Ιθάκης αφίκηαι,
	νήα μεν ες πόλιν οτρύναι και πάντας εταίρους,
	ούτος δε πρώτιστα συβώτην εισαφικέσθαι.

	(Αλλά μακριά των νήσων ν” απέχεις καλόφτιαχτο πλοίο,
	όμως να πλέης νύχτα και θα σου πέμψη
	όπισθεν ούριον, όποιος από τους αθανάτους σε
	φυλάσσει και σε προστατεύει. Μόλις όμως αφιχθής
	στην πρώτη ακτή της Ιθάκης, την νήα στην πόλι
	να στείλεις και όλους τους συντρόφους
	και συ ο ίδιος πρώτα-πρώτα να πας στον χοιροβοσκό).

ΠΟΥ ΤΑΙΡΙΑΖΟΥΝ ΟΙ ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ

Από τον συνδυασμό των στίχων αυτών προκύπτουν τα εξής:

1. Οι μνηστήρες ενεδρεύουν σε νήσο νοτίως της Ιθάκης.
2. Το πλοίο του Τηλέμαχου οφείλει να ταξιδεύη νύχτα και να απέχη μακρυά από τα νησιά τα οποία υποχρεωτικά είναι το Δουλίχιον (Κεφαλληνία), η Σάμη (Ιθάκη) και η Ζάκυνθος.
3. Το νησί της ενέδρας πρέπει να διαθέτει βουνοκορφές και αμφιδύμους λιμένες, διότι την ημέρα οι Αχαιοί ελλοχεύουν ασφαλώς εκεί και ανιχνεύουν τον ορίζοντα από τις βουνοκορφές της νήσου μήπως αντιληφθούν τον Τηλέμαχο «οίκαδε νισσόμενον», πράγμα βέβαια που δεν συμβαίνει, διότι η Αθηνά τον έχει συμβουλεύσει να ταξιδεύει νύχτα ενώ κατά την διάρκεια της νυκτός οι μνηστήρες πραγματοποιούν περιπολίες.

Με τα δεδομένα αυτά πρέπει να αναζητήσουμε νοτίως της Ιθάκης μία νήσο ου μεγάλη με αμφιδύμους λιμένας και «επ” άκριας ηνεμοέσσας». Τέτοιο όμως νησί νοτίως της Ιθάκης δεν υπάρχει. Αλλά δεν υπάρχει εις όλο το Ιόνιο με εξαίρεση την νήσο Αρκούδι που και νοτίως της Λευκάδος-Ιθάκης κείται, και διαθέτει αμφιδύμους λιμένας, και «επ” άκριας ηνεμοέσσας».

Το νησί Δασκαλιό-Αστερίς από δυτικά που εκλαμβάνεται από τους Ιθακιστές ως η Ομηρική Αστερίς και στο βάθος το Θιάκι (Πηγή: Wilhelm Dörpfeld, Alt-Ithaka, zweiter Band, Beilage 6)

Μια ασέληνη νύκτα του Αυγούστου του 1993 το ψαροκάικο «Σπυριδούλα» που ελλόχευε στους αμφιδύμους λιμένες παρά την θέση «Πόδι» είχε ειδοποιηθεί ότι το πλοίο του Τηλεμάχου στο οποίο επέβαινε ο γράφων με συντρόφους, θα διέπλεε κάποια ώρα τον πορθμό μεταξύ Ιθάκης και Σάμης με κατεύθυνση την πρώτη ακτή της Ιθάκης. Οι σύντροφοι πιο καλά κατατοπισμένοι από τους Αχαιούς αφού εγνώριζαν τη νύχτα του διάπλου, πραγματοποιούσαν συνεχείς περιπολίες ανάμεσα στα νησιά Αρκούδι, Άτοκο και ανατολικές ακτές Ιθάκης. Το υποτιθέμενο πλοίο του Τηλεμάχου ανεχώρησε την 2α πρωινή από την Άτοκο, όπου είχε καταφύγει, παρέπλευσε ανατολικά το Αρκούδι και κατευθύνθηκε στην πρώτη ακτή της Λευκάδας-Ιθάκης, που είναι ο όρμος Σκύδι, διαφυγόν με ευκολία από την περιπολία των μνηστήρων.

Ατυχώς κανένας θεός δεν μας έστειλε ούριο άνεμο και κωπηλατούσαμε όλη την νύχτα μέχρι να φτάσουμε στον όρμο Σκύδι, απ” όπου η χοιροσπηλιά του Ευμαίου απέχει μόνο οχτακόσια μέτρα σε ευθεία γραμμή. Εδώ όμως βρίσκεται, μία άλλη ακλόνητη ομηρική απόδειξη περί της πραγματικής Ιθάκης, που θ” απασχολήσει ίσως κάποια άλλη φορά τις φιλόξενες στήλες της «Προκυμαίας».

Εξυπακούεται ότι υπάρχουν επί του θέματος της Αστερίδος πολλές ακόμη χαρακτηριστικές λεπτομέρειες και αναφορές του Ομήρου που βεβαιώνουν περί της πραγματικής Ιθάκης, αλλά δεν είναι δυνατόν ν” αναφερθούμε σ” αυτές καθώς και στην ουτοπία του βράχου «Δασκαλιό» που εκλαμβάνεται από τους Ιθακιστές ως Αστερίς, αφού ούτε νήσος είναι, ούτε βρίσκεται στη μέση του πορθμού, ούτε διαθέτει κορυφές ανεμοδερμένες, ούτε το σπουδαιότερον έχει αμφίδυμους λιμένες.

Διακρίνονται στο χάρτη, το νησί Αρκούδι-Αστερίς, το λιμάνι του Φόρκυνος, η πορεία του Οδυσσέα για την Πύλο, η πορεία που ακολούθησε στην επιστροφή του από την Πύλο και ο όρμος Σκύδι που αποβιβάστηκε αποφεύγοντας την ενέδρα των μνηστήρων (Πηγή: Wilhelm Dörpfeld, Alt-Ithaka, zweiter Band, Tafel 2)

Μετά απ” όσα εξετέθησαν ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τους βαθύτερους λόγους για τους οποίους η νήσος Αστερίς είναι «πιθανώς πλαστή».

Καταλήγοντας θα θέλαμε να πούμε την προσωπική μας άποψη για το τι σημαίνει Αστερίς. Η νήσος Αρκούδι είναι σχεδόν στρογγυλή με μοναδική χαρακτηριστική προεξοχή το νοτιοανατολικό της άκρο όπου υπάρχουν οι αμδίδυμοι λιμένες. Κατά συνέπεια το ομηρικό της όνομα δεν πήρε από το σχήμα της αλλά από το γεωγραφικό της στίγμα. Η λέξη ΑΣΤΗΡ και ΤΕΡΑΣ ετυμολογούνται στην ίδια ρίζα. Είναι κάτι το έκτακτο, το αξιοσημείωτο ουράνιο φαινόμενο, το άστρο, το μετέωρο, το «σημείον». Συνεπώς η Αστερίς είναι το σημείο, η συντεταγμένη, δια της οποίας καθοδηγείται κανείς στην Ομηρική Ιθάκη που δεν είναι άλλη από την Λευκάδα.

Χιλή: Το μετρό του Σαντιάγο γέμισε με έργα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού

Posted on Μαΐου 28, 2014 by anatat

Εναν πρωτότυπο φόρο τιμής αποτίει η Χιλή στην Αρχαία Ελλάδα, καθώς, από τις 7 Μαρτίου ο σταθμός με το όνομα Grecia (Ελλάδα) στην πρωτεύουσα Σαντιάγο κοσμείται από μια έκθεση αντιγράφων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.

Στον σταθμό, από τον οποίο υπολογίζεται ότι περνούν καθημερινά 22.000 επιβάτες, παρουσιάζονται 23 προσκετικά επεξεργασμένα αντίγραφ από γύψο, χαλκό και ασήμι, τα οποία απεικονίζουν εμβληματικά για τον δυτικό πολιτισμό θέματα.

Ανάμεσά τους η δημοκρατία, η δικαιοσύνη και οι τέχνες, ενώ από τα εκθέματα ξεχωρίζουν ένα αντίγραφο κεφαλής του Ομήρου, πορτραίτοα αθλητών, ένα αγαλματίδιο πυγμάχου και θεατρικές μάσκες.

Το στήσιμο της έκθεσης αυτής, που αποτελεί μια από τις πρώτες προσπάθειες λειτουργίας ενός «αρχαίου μουσείου» στη Χιλή, θυμίζει έντονα την αντίστοιχη έκθεση που συναντούν οι επιβάτες στη στάση «Ακρόπολη» του αθηναϊκού μετρό.

Η δωρεά έγινε από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού με πρωτοβουλία της πρεσβείας Χιλής στην Ελλάδα, της ελληνικής Πρεσβείας στη Χιλή και με τη στήριξη της Διεύθυνσης Πολιτιστικών Σχέσεων του χιλιανού Υπουργείου Εξωτερικών και του Ιδρύματος Γαβριήλ και Μαρία Μουστάκης.

Πηγή: Η Χιλή αποθεώνει την Ελλάδα: Το μετρό του Σαντιάγο γέμισε με έργα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού [εικόνες] | Ειδήσεις και νέα με άποψηhttp://www.iefimerida.gr/node/148611#ixzz3312VP5D7

About these ads

https://apolasos.wordpress.com

Aν η καρδιά σου δε βρίσκεται πουθενά, μπορείς να ζήσεις παντού

Homesickness

Posted on Απριλίου 26, 2015 by Jonathan Livingston

Μένω εκτός. Τρία χρόνια μακριά από την Αθήνα.Διαμένω εκτός από ανάγκη. Η επιλογή σε θέματα καθημερινής επιβίωσης είναι μια απόφαση με μεγάλο τίμημα και αξιώνει εξαιρετικές αντοχές, που δεν τις έχω.

Μένω εκτός. Διαμένω εκτός προσωρινά κι ελπίζω κάποιο βροχερό Σεπτέμβρη να επιστρέψω. Να επιστρέψω εκεί απ΄όπου ήθελα να φύγω. Για να ξαναγυρίσω εκεί που μ΄έδιωχναν η πόλη και τα πρόσωπα. Η πόλη που γνωρίζω. Τα άγνωστα πρόσωπα που μου φαίνονται οικεία. Σαν το δικό μου.

Μένω εκτός. Εδώ που βρίσκομαι οι αποστάσεις είναι τόσο μικρές που ξαναβρίσκεσαι στο σημείο από όπου ξεκίνησες. Κύκλους κάνω και πάλι χάνομαι. Δε θα τη μάθω ποτέ. Δε μου ανοίγεται γιατί παραμένω εγώ ερμητικά κλειστή. Συναντώ τα ίδια πρόσωπα στο δρόμο, ψηλαφούμε με τα μάτια μας ο ένας τον άλλο, προσεχτικά και φοβισμένα. Παραμένουμε άγνωστοι και ξένοι γιατί εγώ νιώθω ξένη.

Μένω εκτός. Η νοσταλγία είναι ένα πολύ ύπουλο και βασανιστικό συναίσθημα. Ξεκινά σα γλυκιά ανάμνηση, όπως μια μυρωδιά ξύλου που σου θυμίζει ένα μικρό κουτί όπου μέσα του φύλαγες κρυφά βότσαλα, ξεραμένα φύλλα και καπάκια από μπουκάλια. Μια μουσική που σου φέρνει στο νου γέλια, βλέμματα και σκόρπιες λέξεις. Μια λέξη που σου ανασύρει άλλες λέξεις. Σταδιακά το παιχνίδι της αρχίζει να αγριεύει. Κι αν στην αρχή παρηγορεί και συντροφεύει, αργότερα σφίγγει απαλά τα χέρια της στο λαιμό σου. Μέχρι να σου κοπεί η ανάσα.

Μένω εκτός. Το σπίτι μας, λένε βρίσκεται όπου βρίσκεται η καρδιά μας. Κι αν η καρδιά σου δε βρίσκεται πουθενά, θεωρητικά θα μπορούσες να ζήσεις παντού. Επιθυμώ να επιστρέψω. Να επιστρέψω σε μια κατάσταση φαντασιακή, μη-πραγματική. Αυτό είναι ο νόστος. Ο δικός μου. Επιστροφή σε κάτι που δεν υπήρξε ποτέ. Και ότι υπήρξε μετουσιώθηκε σε κάτι άλλο, αφού εγώ είμαι μια άλλη πια.

Μένω εκτός. Τα πρόσωπα, τα μέρη, τα πράγματα είναι εκεί και με περιμένουν. Θα ήθελα να με περιμένουν όταν ξαναγυρίσω. Να μου ετοιμάσουν μια μεγάλη γιορτή, να μου στρώσουν κόκκινο χαλί και να μου πουν “Kαλώς όρισες”. Εκεί είναι. Αλλά ο χρόνος είναι ο καλύτερος χασάπης. Και αυτός θα λείπει στην επιστροφή μου. Ο χρόνος ο άχρονος ο δικός μου που κάποτε με έδενε με όλα τούτα δε θα έρθει στη φιέστα. Γιατί η νοσταλγία είναι χρόνος που έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Όσο κι προσπαθήσεις δε θα κατορθώσεις να τον καρφώσεις στο ίδιο σημείο.

Μένω εκτός. Μένω εκτός και αυτό δεν έχει να κάνει με τη διεύθυνση μου. Το χαλάκι της εξώπορτας μου. Το φούρνο από κάτω. Πάντα εκτός έμενα. Και κει και δω. Κάτι μικρό που δεν το ορίζω μέσα μου αλλά με ορίζει ολοκληρωτικά αποφάσισε για μένα και αγόρασε χωρίς στεγαστικά και μεσίτες ένα μικρό σπίτι με τεράστια παράθυρα, τζάκι και ένα μικρό κήπο με τριαντάφυλλα μέσα στο κεφάλι μου. Ευτυχώς έχω καλούς γείτονες με δικά τους μικρά σπίτια μέσα στο κεφάλι τους και δανείζομαι καφέ ή ζάχαρη όταν μου τελειώνουν. Ο ένας γείτονας μου ζει σε ένα ιστιοπλοϊκό στη μέση του ωκεανού. Η άλλη σε ένα καταφύγιο στα Ιμαλάια. Έχω γείτονες που ζουν σε σύννεφα, κατακόμβες και κουκλόσπιτα. Δεν το χωράει ο νους σου.

Μένω εκτός. Κάποιο βροχερό πρωινό του Σεπτέμβρη θα επιστρέψω…

Φλουοξετίνη

[Πηγή: www.doctv.gr]

https://apolasos.wordpress.com

Η συνέντευξη του πρώτου δασκάλου με Σύνδρομο Down

Posted on Νοεμβρίου 14, 2012 by Ευανθία

https://apolasos.wordpress.com/

Ο 34χρονος Ισπανός Πάμπλο Πινέδα είναι ο πρώτος στην Ευρώπη πτυχιούχος πανεπιστημίου που έχει σύνδρομο Down. Χρειάζεται να περάσει ακόμη τέσσερις εξετάσεις, για να πραγματοποιήσει το όνειρό του: να γίνει δάσκαλος. Αυτό δεν είναι τόσο ασυνήθιστο: στην Ισπανία το 85% των παιδιών με σύνδρομο Down πηγαίνουν στο κανονικό σχολείο. Η WELT ON LINE μίλησε με τον Πινέδα για τη μάθηση, την “καθυστέρηση” και για τα υπερπροστρατευμένα παιδιά.

Ο Πάμπλο Πινέδα τελείωσε τις σπουδές του παιδαγωγού και αυτό το Μάρτη έκανε την πρακτική εξάσκηση στην Κόρδοβα. Ο Πινέδα αυτήν την εποχή προετοιμάζεται για τις εξετάσεις για την άδεια άσκησης επαγγέλματος και του μένουν μόνο τέσσερις εξετάσεις για να τελειώσει τις σπουδές του στην ψυχολογία και παιδαγωγικά. Στο φεστιβάλ κινηματογράφου της Μάλαγκα στα τέλη Απρίλη προβλήθηκε η ταινία «Και εγώ επίσης» που είναι εμπνευσμένη από τη ζωή του Πινέδα και στην οποία ο ίδιος κρατά τον βασικό ρόλο: Ζωή, Αγάπη, Λύπη και Χαρά κατά τη διάρκεια των σπουδών. Με τον Πινέδα μίλησε ο Jan Marot.

WELT ONLINE: Πώς βιώσατε προσωπικά το σύνδρομο Down;

Πάμπλο Πινέδα: Δεν ήταν οι γονείς μου που μου το είπαν. Ήταν ο δάσκαλός μου. Ήμουν περίπου εφτά χρονών, όταν με ρώτησε αν ήξερα τι είναι το σύνδρομο Down. Φυσικά απάντησα ναι. Με κοίταξε έντονα και μου εξήγησε τη γενετική του σύνδρομου Down. Στην ηλικία αυτή ήταν πραγματικά πολύ σκληρό. Για μένα αυτό ακουγόταν σαν αραμαϊκά. Ήταν πολύ βαρύ. Του έθεσα μόνο δύο ερωτήσεις: «Είμαι χαζός;» Απάντησε : «Όχι.» «Μπορώ να συνεχίσω να πηγαίνω στο σχολείο με τους φίλους μου;» Απάντησε : «Κανένα πρόβλημα» . Τα υπόλοιπα μου ήταν παντελώς αδιάφορα.

WELT ONLINE: Όπως η πλειοψηφία των παιδιών με σύνδρομο Down στην Ισπανία. Το 85% πηγαίνουν σε ένα κανονικό σχολείο.

Πινέδα: Ναι, τώρα. Όμως παλαιότερα δεν υπήρχε η ένταξη. Αυτό είναι η κορυφή μιας ανάπτυξης. Εγώ ήμουνα ο πρώτος μαθητής με σύνδρομο Down που πήγα σε ένα δημόσιο σχολείο.

WELT ONLINE: Τι αναμνήσεις έχετε από τα χρόνια του σχολείου;

Πινέδα: Στο σχολείο διασκέδαζα πολύ, περνούσα πολύ καλύτερα απ’ ό,τι με τους φίλους μου. Είχα υπέροχες, ενδιαφέρουσες και πολύ σκληρές εμπειρίες. Συνολικά ήταν μια απίστευτα πλούσια φάση της ζωής μου. Υπήρχαν καλύτερες και χειρότερες μέρες. Ιδιαίτερα η εφηβεία ήταν σκληρή. Αλλά αυτή είναι πάντα μια δύσκολη περίοδος. Εγώ δεν μπορούσα μερικές φορές να ζήσω με το σώμα μου και μέσα σ’ αυτό

WELT ONLINE: Γιατί επιλέξατε τις παιδαγωγικές σπουδές;

Πινέδα: Σαν παιδί είχα πολλές ιδέες. ΄Ηθελα να γίνω δικηγόρος, κατόπιν δημοσιογράφος. Τότε ένας καθηγητής και μέντοράς μου με συμβούλεψε να γίνω δάσκαλος, γιατί τα παιδαγωγικά προσφέρουν περισσότερες επιλογές. Μου είπε ότι οι άλλες επιστήμες είναι σκληρές και ανταγωνιστικές. Δεν το έχω μετανιώσει ούτε δευτερόλεπτο. Μου αρέσει να εργάζομαι με παιδιά, νιώθω πολύ χρήσιμος.

WELT ONLINE: Ακολουθείτε αυστηρά κάποιο σταθερό ημερήσιο πρόγραμμα μελέτης;

Πινέδα: Από το τίποτα βγαίνει τίποτα. Μελετώ περίπου 6-7 ώρες τη μέρα. Τα βράδια τα έχω ελεύθερα. Διαβάζω πάντα με μουσική. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, οι σπουδές δεν είναι εύκολες και το σύνδρομο Down με περιορίζει κατά 30% , πράγμα που τις καθιστά δυσκολότερες. Ο καθένας πρέπει να παλεύει για το μέλλον του.

WELT ONLINE: Τι σημαίνει και τι σημασιοδοτεί το είναι κανείς ο πρώτος με σύνδρομο Down πτυχιούχος στην Ευρώπη;

Πινέδα: Είναι μια μεγάλη ευθύνη. Γνωρίζω ότι οι πατέρες και οι μητέρες που έχουν παιδιά με σύνδρομο Down χρειάζονται κάποιον να τους δείξει και να τους πει : «Το παιδί σου μπορεί να το κάνει αυτό». Και τα μέσα μπορούν να συνδράμουν, καθώς ψάχνουν για αξιόλογες ειδήσεις. Θέλω να δώσω πρόσωπο σε ένα κομμάτι του πληθυσμού , που σχεδόν ποτέ δεν θεωρείται αντικείμενο είδησης. Αρέσω στα μέσα – μου τηλεφωνούν τριάντα φορές τη μέρα. Αυτό είναι μερικές φορές εξαντλητικό.

WELT ONLINE: Σας έχουν ήδη προσφέρει θέσεις εργασίας;

Πινέδα: Όχι ακόμη. Όταν πετύχω τις εξετάσεις και πάρω την άδεια άσκησης επαγγέλματος του δάσκαλου, θα πλησιάσω το στόχο μου, να έχω δηλαδή ένα σταθερό εισόδημα. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας στη Σεβίλλη συγκατοικούσα με ένα συνάδελφο. Για μένα έχει μεγάλη σημασία να οργανώσω την ανεξαρτησία μου .Δεν ξέρω ακόμη πού θα εργαστώ. Μπορεί στην επιμόρφωση, στον επαγγελματικό προσανατολισμό, στην συμβουλευτική, ποιος ξέρει. Είμαι ευέλικτος

WELT ONLINE: Τι είναι, κατά τη γνώμη σας, η « οπισθοδρομική / καθυστερημένη κοινωνία»;

Πινέδα: Το μεγαλύτερο έλλειμμα της κοινωνίας είναι το ότι δεν μπορεί να κατανοήσει τη διαφορετικότητα. Λόγω της έλλειψης κατανόησης κολλά κάποιος/ α ταμπέλες. «Οι ομοφυλόφιλοι», «οι Ξένοι/ μετανάστες» και φτάνει μέχρι του σημείου «Οι γυναίκες» .Χωρίζουν σε ομάδες, δεν ξέρουν πώς να αντιμετωπίσουν «το διαφορετικό». Το απομονώνουν , το απλοποιούν ή το αποφεύγουν με κάθε τρόπο. Δημιουργούνται στερεότυπα, προκαταλήψεις μέχρι και λέξεις, όπως “discapacidad” (ανικανότητα) στα ισπανικά για να δηλωθεί η έννοια της υστέρησης ή καθυστέρησης..

WELT ONLINE: Ποια εναλλακτική λύση θα υπήρχε για σας; Διότι και η ισπανική λέξη «Minusvalido» («κατώτερος/ κατώτερης αξίας») δεν είναι σε καμιά περίπτωση κατάλληλη…

Πινέδα: Είναι προσβολή να αποκαλείς κάποιον «ανίκανο» ή «καθυστερημένο». Γιατί να μην τον αποκαλείς «αλλιώτικο» ή « διαφορετικό άνθρωπο»; Με τον όρο σύνδρομο Down περιγράφεται μια γενετική μετάλλαξη κατά την οποία το χρωμόσωμα 21παρουσιάζεται τρεις φορές (εξού και ο όρος τρισωμία -21).

WELT ONLINE: Ποια είναι η γνώμη σας για την έκτρωση εμβρύων στα οποία έχει προγεννητικά διαγνωστεί κάποια καθυστέρηση, πράγμα που αποτελεί αντικείμενο αντιπαράθεσης αυτή την εποχή στη Γερμανία;

Πινέδα: Είμαι αντίθετος στην έκτρωση. Όχι για ηθικούς λόγους αλλά λόγω της εμπειρίας μου. Είναι δύσκολες καταστάσεις και εμπειρίες ,αλλά σε εμπλουτίζουν ως άνθρωπο. Εξαιτίας της έκτρωσης κάποιος/α δεν θα τις βιώσει ποτέ .Γονείς με παιδιά που είναι «διαφορετικά» γίνονται καλύτεροι γονείς. Γίνονται ανεκτικότεροι και πιο αλληλέγγυοι. Δεν είναι καλό να επιλέγεις ένα παιδί “`a la carte”. Σε τελική ανάλυση επιλέγουμε το τέλειο. Και όταν όλοι είναι ίδιοι, τότε είμαστε σε πολλά φτωχότεροι. Ακόμη και τα λουλούδια διαφέρουν ,αλλά όλα είναι όμορφα.. Αυτή η τάση για ομογενοποίηση είναι κακή .Όταν όλοι σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο, έχουν την ίδια εμφάνιση, είναι όλοι ομοιόμορφοι, αυτό είναι ο Φασισμός.

WELT ONLINE: Η ταινία, που είχε τη ζωή σας ως έμπνευση, είχε ρομαντικά στοιχεία (στιγμές). Ονειρεύεστε να κάνετε τη δική σας οικογένεια;

Πινέδα: Αυτό είναι δύσκολο. Η λογοτεχνία για το σύνδρομο Down στρέφεται κυρίως γύρω από τη γενετική, την αντίληψη ή τη συμπεριφορά. Ποτέ δεν συζητιέται η συμπάθεια μεταξύ ανθρώπων με σύνδρομο Down. Σ’ αυτό ακριβώς φαίνεται η μεγάλη δύναμη της ηθικής. Στην Ισπανία, μετά από 40 χρόνια δικτατορίας του Φράνκο και με μια σταθερά διαμαρτυρόμενη καθολική εκκλησία, αυτό αποτελεί θέμα ταμπού. Είναι δύσκολο να μιλήσεις για σεξ. Πρέπει τελικά κανείς να διαχωρίσει την ηθική από την πράξη. Μερικά Μέσα έχουν μια σχεδόν άρρωστη απληστία να δημιουργούν εντυπώσεις (να προκαλούν). Αρνήθηκα μια πρόσκληση για συμμετοχή σε ένα talk show, που ονομάζεται “La Noria” όπου το θέμα θα ήταν σχετικό με Σεξ και Αναπηρία. Μου ήταν αδύνατο να πάω, είναι πολύ προκλητικό και μόνο για δημιουργία εντυπώσεων. Αυτό είναι ένα ιδιωτικό, ακανθώδες θέμα, ακόμα και κάποιοι φίλοι μου με απέτρεψαν από το να συμμετέχω. Και οι άνθρωποι της τηλεόρασης έμειναν άναυδοι μετά την άρνησή μου.

WELT ONLINE: Στην Αυστρία και στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του ναζισμού δολοφονήθηκε αμέτρητο πλήθος ανθρώπων με σύνδρομο Down Από μεταπολεμικές μελέτες για χρόνια ήταν διαδεδομένη η εντύπωση ότι το σύνδρομο Down συνδέεται με προσδόκιμο ζωής τα 30 χρόνια;

Πινέδα: Αυτά είναι μύθοι που δημιουργούνται σύμφωνα με την ιστορία των κρατών και της επιστήμης. Η κατάσταση σήμερα είναι τελείως διαφορετική. Φτάνουμε στα γηρατειά. Εξαρτάται από το πόσο υγιείς διατηρούμαστε , σωματικά και πνευματικά. Εγώ, όπως και πολλοί νέοι άνθρωποι με σύνδρομο Down ήμουν υπέρβαρος. Με γυμναστική και σωστή διατροφή έχασα 12 κιλά. Είχα, επίσης, την τύχη να μεγαλώσω σε μια οικογένεια με πνευματικά ενδιαφέροντα. Με εφημερίδες και μια βιβλιοθήκη γι’ αυτό από πολύ νωρίς είχα περιέργεια και ενδιαφέροντα. Όταν απαγορεύεις σε κάποιον την καλλιέργεια, κατά έναν τρόπο τον σκοτώνεις.

WELT ONLINE: Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το ουσιαστικό κατά την ανατροφή παιδιών με σύνδρομο Down;

Πινέδα: Η Αυστρία, η Ελβετία και η Γερμανία πολιτισμικά διαφέρουν από την Ισπανία. Ίσως εκεί (Ισπανία) με καταλαβαίνουν περισσότερο. 1ον: Πρέπει να συμπεριφέρεστε στο παιδί σας όπως σε ένα παιδί και όχι όπως σε έναν «ανάπηρο». Έτσι πρέπει να το αναθρέψετε και να το εκπαιδεύσετε (μορφώσετε). Πρέπει να μιλάτε με το παιδί σας, γιατί ο χειρότερος εχθρός για τα παιδιά με σύνδρομο Down. είναι η σιωπή. Δεν πρέπει να έχετε κανένα κόμπλεξ . Βγείτε μαζί τους έξω στον κόσμο. Πρέπει να δείξετε στους άλλους ότι αυτό είναι το παιδί σας. Δεν πρέπει ποτέ να είστε υπερπροστατευτικοί, ποτέ. Πρέπει να του δίνετε φυσικά και πνευματικά ερεθίσματα και έτσι να το διδάξετε να είναι αυτόνομο. Γιατί τι θα συμβεί όταν κάποτε δεν θα είστε πια κοντά του ως γονείς;

Μετάφραση: Μαρίνα Μάλλιου
Πηγές: Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών

ταξίδι από τη Λευκάδα στη Βόνιτσα, στις 25 Οκτωβρίου 1896

Με το διαβατήριο του Ιωάννη Βλάχου (Φαλκώνη), ταξίδι από τη Λευκάδα στη Βόνιτσα, στις 25 Οκτωβρίου 1896

Μια ιστορική έρευνα από την  Μπογόρδου Αγγελική.

http://www.mylefkada.gr

Πριν από 120 χρόνια, στις 25 Οκτωβρίου του 1896,  ο Ιωάννης Βλάχος (Φαλκώνης), κάτοικος Λευκάδας, επιθυμεί να επισκεφτεί την Βόνιτσα για υπόθεση του. Για τη μετάβασή του στη Βόνιτσα, εκδίδεται αυθημερόν διαβατήριο, με  τα στοιχεία του, τον τόπο μετάβασης αλλά και τον λόγο της μετάβασης στη Βόνιτσα. Στο κάτω αριστερό μέρος υπάρχει περιγραφή (σημείωση: το 1896 δεν υπήρχε χρήση φωτο)  των χαρακτηριστικών του:

Οι συνεργάτες μας από την Λευκάδα, που μας έδωσαν το διαβατήριο, μας έθεσαν συνάμα και το μέχρι εκείνη τη στιγμή αναπάντητο ερώτημα, δηλ. γιατί να εκδοθεί διαβατήριο για επικοινωνία δύο πόλεων που ανήκαν στην Ελλάδα; Σημειώνουμε ότι η Βόνιτσα από το 1828 και η Λευκάδα από το 1864 ανήκουν στο Ελληνικό κράτος. Το διαβατήριο εκδίδεται το 1896.

Στις πρώτες επικοινωνίες που είχαμε με συνεργάτες από την Λευκάδα, τέθηκε το ερώτημα, μήπως η συνθήκη της παραχώρησης των Επτανήσων στην Ελλάδα, περιείχε κάποια δέσμευση στις μετακινήσεις του πληθυσμού. Μια τέτοια υπόθεση στηρίχθηκε σε δεσμεύσεις που υπήρχαν στο σύμφωνο του Λονδίνου (1863) δια του οποίου η παραχώρηση των Ιόνιων νήσων δεν σήμαινε και πλήρη ελευθερία της Ελλάδας στην διαχείρισή τους. Για παράδειγμα το σύμφωνο του 1863 όριζε ότι τα Ιόνια νησιά θα έχουν δέσμευση ουδετερότητας σε κάθε μελλοντική πολεμική σύρραξη. Στο μετέπειτα χρονικό διάστημα η δέσμευση της ουδετερότητας περιορίστηκε μόνο για την Κέρκυρα και τους Παξούς.

Η μελέτη του αγγλικού κειμένου της συμφωνίας του Λονδίνου, δεν μας έδωσε κάποιο στοιχείο για περιορισμούς στις μετακινήσεις των πολιτών.

Στο διαβατήριο, στο κάτω δεξιό μέρος υπήρχαν μια σειρά από τουρκικά χαρτόσημα με την επί αυτών λέξη «χαρμιτ» δηλ. ρευστοποιήθηκε-πληρώθηκε. Πιο κάτω η λέξη Preveza και επανάληψη της ημερομηνίας 13/25 Οκτωβρίου 1896. ( Το 13/25 Οκτωβρίου είναι οι αντίστοιχες ημερομηνίες του παλαιού και νέου ημερολόγιου).

Συνεπώς ο Βλάχος Ιωάννης την ίδια ημέρα, που εκδόθηκε το διαβατήριο στη Λευκάδα, βρέθηκε στην Πρέβεζα, η οποία ήταν τότε στην Τουρκική επικράτεια.

Η έρευνα πλέον προσανατολίστηκε στο αν την Παρασκευή 25η Οκτωβρίου 1896,  υπήρχε δρομολόγιο πλοίου απο την Λευκάδα για την Βόνιτσα.

Από το αρχείο δρομολογίων πλοίων εντοπίστηκε μόνο μια εταιρεία που πραγματοποιούσε δρομολόγια και συνέδεε ατμοπλοϊκά την Λευκάδα και τη Βόνιτσα. Ηταν η εταιρεία «Τζών Μακ Δούαλ & Βαβούρ».

Την Πέμπτη,  24 Οκτωβρίου 1896, στις 9.00 το βράδυ έφυγε το  ατμόπλοιο της Τζων Μακ Δούαλ, για να πραγματοποιήσει το δρομολόγιο Πάτρα- Ιθάκη- Λευκάδα- Πρέβεζα- Σαλαώρα- Βόνιτσα- Κόπραινα- Καρβασαράς.

Το πλοίο έφτανε στον Καρβασαρά στις 8.00 το βράδυ της επόμενης ημέρας, ήτοι μετά από 23 ώρες. Το ατμόπλοιο είχε δυνατότητα για ταχύτητα από 12 έως 14 μίλια την ώρα. Σε αυτό το χρόνο πρέπει να προστεθεί και ο χρόνος καθυστέρησης σε κάθε λιμάνι, αφού το πλοίο αγκυροβολούσε στη ράδα και οι μεταφορές επιβατών και κυρίως εμπορευμάτων, από και προς το κάθε λιμάνι, γίνονταν με λέμβους.

Είναι γεγονός ότι ο Βλάχος Ιωάννης ταξίδευσε με αυτό το πλοίο αλλά δεν κατέβηκε από το πλοίο στη Πρέβεζα, για δύο λόγους. Το διαβατήριό του ήταν για την Βόνιτσα και μάλιστα για συγκεκριμένο λόγο όπως σαφώς αναγράφονταν στο διαβατήριό του, «για υπόθεσίν του». Δεύτερος λόγος είναι ότι το πλοίο δεν «έπιανε» το λιμάνι της Πρέβεζας, αλλά έριχνε άγκυρα έξω από το λιμάνι και η μεταφορά των επιβατών προς και από Πρέβεζα, γίνονταν με λέμβους, όπως προαναφέραμε. Συνεπώς αποκλείεται  η περίπτωση να κατέβηκε «για λίγο» στη Πρέβεζα δηλ. μέχρι να γίνει η μετεπιβίβαση των επιβατών και η μεταφόρτωση των εμπορευμάτων.

Η θεώρηση του διαβατηρίου του με το σταθμό «Preveza» έγινε στην Λευκάδα λίγο πρίν την επιβίβαση στο πλοίο. Το διαβατήριο το εξέδωσε η αστυνομία της Λευκάδας, η οποία Λευκάδα, τότε χαρακτηρίζονταν ως «επαρχία του Νομού Κερκύρας».

Στο λιμάνι της Λευκάδας, όπως συμπεραίνουμε από τα στοιχεία του διαβατήριου, υπάρχει ο «Κονσολιέρης», δηλ. ο αντιπρόσωπος, του Τουρκικού Κράτους, ο υποπρόξενος ( Vice Consular) ο οποίος θεωρεί το διαβατήριο, σαν μια μορφή σημερινής βίζας. Ο  Υποπρόξενος είναι Έλληνας στην καταγωγή όπως μας αποδεικνύει η υπογραφή του. Ονομάζεται Πετρόπουλος.

Γιατί όμως , ο Ιωάννης Βλάχος, να πληρώσει φόρο στη Πρέβεζα και να τοποθετηθεί η απόδειξη της πληρωμής φόρου επί του διαβατηρίου του, με την επικόλληση μιας ομάδας τούρκικων χαρτοσήμων; (τα οποία ακυρώθηκαν για να μην ξαναχρησιμοποιηθούν).

Σημείωση: Αξίζει να παρατηρήσουμε την επί του διαβατηρίου ακύρωση των τούρκικών χαρτοσήμων. Η λέξη για την ακύρωση ομοιάζει σε όλα τα χαρτόσημα, σαν να προέρχεται από το ίδιο τυπογραφείο που τα εκτύπωσε. Υπάρχει πρόσθετη διαγραφή με την δια ακρίβειας χάραξη δύο παράλληλων γραμμών στα οριζόντια άκρα των χαρτοσήμων.

 Για το θέμα της «τουρκικής βίζας» η έρευνα πλέον προσανατολίστηκε στο καθεστώς της ναυσιπλοΐας μέσα στον Ανακτοριακό και στον Αμβρακικό κόλπο.

Ο Ανακτοριακός κόλπος αρχίζει από το στενό πέρασμα του σημερινού Ακτίου και της Πρέβεζας και φτάνει μέχρι το στενό πέρασμα του αρχαίου Ακτίου (σημερινός Κακόβραχος ή Κεφάλι της Παναγιάς) και του ακρωτηρίου της Λασκάρας. Από εκεί και μετά, δηλ. μετά το κεφάλι της Παναγιάς (Κακόβραχος) αρχίζει ο Αμβρακικός κόλπος, φτάνοντας το σημερινό Μενίδι και Αμφιλοχία.

Η έρευνα έπλευσε προς τις διεθνείς συνθήκες που καθόρισαν τα όρια μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όρια που να αφορούν τον Αμβρακικό κόλπο.

Από ξένες πανεπιστημιακές ιστοσελίδες  αντλήσαμε το κείμενο της  συνθήκης της Κωνσταντινούπολης το 1832. Αυτή για τα όρια στον Αμβρακικό, καθορίζει:

Πράγματι με την συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, το 1832 , το Ελληνικό κράτος έφτανε μέχρι τη περιοχή που σήμερα είναι το ξυλουργικό εργοστάσιο του Κου Παύλου Παπαμιχάλη (500 μέτρα πρίν την διασταύρωση Βόνιτσα-Ακτιο με Λευκάδα Ακτιο. Το αντίστοιχο τουρκικό φυλάκιο ήταν περίπου στη σημερινή θέση της πύλης 131 Σμηναρχίας Μάχης. Η Πούντα και το κάστρο του Ακτίου ανήκουν στην Υψηλή Πύλη («Porte» όπως αναγράφει η συνθήκη). Για το θέμα που μας ενδιαφέρει δηλ. αυτό της ναυσιπλοΐας, η συνθήκη δεν θέτει περιορισμούς.

Η συνθήκη του Λονδίνου (1832) και τα σύνορα Ελλάδας –Τουρκίας στην περιοχή Πούντα.

Με την συνθήκη του Λονδίνου το 1881, όλη η περιοχή της Πούντας, παραδίδεται στην ελληνική κυριαρχία. Η  ναυσιπλοΐα, που μας ενδιαφέρει, είναι πάλι ελεύθερη.

Επειδή η όλη περιοχή, ως παλαιά βενετοκρατούμενη, διατήρησε και μετά την πτώση της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, πολλούς από τους τότε νόμους, ερευνήσαμε το τότε καθεστώς της ναυσιπλοΐας στον Αμβρακικό κόλπο. Τόσο οι Ενετοί όσο αργότερα και οι Οθωμανοί, χρησιμοποιούσαν την Πρέβεζα ως σταθμό για την είσπραξη ή τον έλεγχο της είσπραξης των προξενικών δικαιωμάτων.

Ο έλεγχος γίνονταν στην ράδα του λιμανιού της Πρέβεζας, για όσα πλοία διέρχονταν τα στενά του Ανακτοριακού κόλπου. Η λύση της Πρέβεζας ως σταθμός καταβολής ή ελέγχου είσπραξης προξενικών δικαιωμάτων, εφαρμόστηκε από τον 18ο αιώνα, όταν πολλά εμπορικά πλοία, με την δικαιολογία της αδυναμίας προσέγγισης στις ράδες των λιμανιών του Αμβρακικού κόλπου, απέφευγαν την καταβολή των φόρων. Μάλιστα εντοπίσαμε αρκετές αναφορές για προσεγγίσεις πλοίων σε απόμερα φυσικά λιμάνια, για να αποφύγουν τον φόρο του λιμανιού.

Από τα ανωτέρω, έχουμε την δυνατότητα να εξάγουμε ασφαλές συμπέρασμα, ότι η τότε τουρκική Πρέβεζα, επέβαλε ένα μικρό φόρο σε κάθε επιβάτη του πλοίου, όταν αυτό έπιανε «ράδα» μέσα στα χωρικά της ύδατα.

Το δρομολόγιο της 24ης Οκτωβρίου 9μμ από Πάτρα – 25 Οκτωβρίου 8 μμ Καρβασαράς.

---

Το διαβατήριο φέρει στο άνω αριστερό μέρος την αρίθμηση 19 (αριθ. 19.-). Ένα ερώτημα που αναπτύχθηκε ήταν για το αν αυτή η αρίθμηση ήταν σε ετήσια ή σε ημερήσια βάση.

Ο μικρός αριθμός στην αρίθμηση (το 19) σε σχέση με την ημερομηνία που έγινε το ταξίδι (25 Οκτωβρίου), έχει την δυνατότητα να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα  ότι η αρίθμηση αυτή αφορά τα διαβατήρια που εκδόθηκαν εκείνη την ημέρα. Βέβαια μετά την έκδοση του διαβατηρίου του Ιωάννη Βλάχου, πιθανόν να εκδόθηκαν και άλλα διαβατήρια.

Όπως και να έχει, δηλ. αν θεωρήσουμε ότι ο Ιωάννης Βλάχος ήταν ο τελευταίος που έλαβε διαβατήριο εκείνη την ημέρα, ο αριθμός 19  συναθροισμένος με τους άλλους συνεπιβάτες που είχαν διαβατήρια από προηγούμενα ταξίδια , είναι ένας ικανοποιητικός αριθμός ταξιδιωτών.

Αν όμως θεωρήσουμε ότι αυτή η αύξουσα αρίθμηση αφορά τον αριθμό των εκδοθέντων διαβατηρίων από την έναρξη του έτους, αυτή η εκδοχή μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνο αν δεχθούμε ότι στα προηγούμενα έτη έχουν εκδοθεί το μεγαλύτερο πλήθος των διαβατηρίων, όσων Λευκάδιων χρησιμοποιούσαν την ναυσιπλοΐα, για να μεταβούν στα λιμάνια του Αμβρακικού ή στη Πρέβεζα.

Στο διαβατήριο εμφανίζονται τρείς γραφικοί χαρακτήρες. Ο ένας είναι κάποιου αστυνομικού που σύνταξε το διαβατήριο με τα στοιχεία του ταξιδιώτη. Ο Διευθυντής της αστυνομίας Λευκάδας, είναι παρών και υπογράφει. Από το  όνομά του διακρίνουμε μόνο τις τρείς πρώτες συλλαβές (Παπακα…) και την κατάληξη -ας.

Ο Υποπρόξενος της Τουρκίας ενεργεί τα πάντα επί του διαβατηρίου μόνος του. Ολες οι εγγραφές επί του διαβατηρίου είναι δικές του, ακόμα και οι ακυρώσεις των τούρκικων χαρτοσήμων.

Ένα άλλο θέμα που μας απασχόλησε ήταν τα χρήματα που κατέβαλλε ο Βλάχος Ανδρέας για την έκδοση του διαβατηρίου. Παρατηρούμε ότι στη κορυφή και αριστερά του διαβατηρίου , υπάρχει μια σφραγίδα που ονοματίζει την  αξία του διαβατηρίου σε 50 λεπτά.

Δεν είχαμε επιτυχή αναζήτηση στο θέμα της εύρεσης της αξίας του εισιτήριου που πλήρωσε ο Ιωάννης Βλάχος στην ακτοπλοϊκή εταιρεία «Τζών Μακ Δούαλ & Βαβούρ».

Όμως η έρευνα μας έδωσε παραπλήσιες πληροφορίες. Τον ίδιο χρόνο, στις 26 Οκτωβρίου, η Ναύπακτος έχει το μεγάλο παζάρι της. Η ακτοπλοϊκή εταιρεία ανακοινώνει τα έκτακτα δρομολόγια από Πάτρα για Ναύπακτο και επιστροφή, με ενημέρωση  της ώρας και της τιμής για Γ’, Β΄και Α’ θέση. Η μετάβαση με πλοίο από την Πάτρα στη Ναύπακτο (απόσταση 13 μίλια) κόστιζε 3,5 δρχ. μαζί με τα δικαιώματα των φορτοεκφορτωτών (λεμβούχοι).

Η απόσταση Λευκάδα-Πρέβεζα-Σαλαώρα-Βόνιτσα είναι περίπου 29 μίλια. Με μια καλή προσέγγιση μπορούμε να μιλήσουμε για μια τιμή εισιτηρίου Λευκάδα-Βόνιτσα, από 6 έως 7 δρχ.

Η διαδρομή του πλοίου μέσα στον Ανακτοριακό και στον Αμβρακικό κόλπο. (Τουρκική Πρέβεζα – Τουρκική Σαλαώρα – Ελληνική Βόνιτσα – Ελληνική Κόπραινα  – Ελληνικός Καρβασαράς.)

Ποια η αξία της μιας δραχμής τότε;

Μια αθηναϊκή εφημερίδα κόστιζε 5 λεπτά, μια φιάλη επώνυμο κονιάκ 2 δρχ, ένα επιστημονικό βιβλίο των 170 σελίδων 5 δρχ,  ένα βαρέλι με 200 ρέγγες 20 δρχ., μια οκά (περίπου 1,3 κιλά) αλεύρι 50 λεπτά της δραχμής.

Δυστυχώς από το διαβατήριο έχει σωθεί μόνο η πρώτη σελίδα. Δεν υπάρχει η πληροφορία περί της χρονικής διάρκειας αυτού. Με βάση όλες τις προαναφερθείσες τιμές, έχουμε την δυνατότητα να ορίσουμε ότι το διαβατήριο του Ιωάννη Βλάχου πρέπει να είχε μεγαλύτερη χρονική διάρκεια από αυτή που χρειάζονταν το εν λόγω ταξίδι  Λευκάδα-Βόνιτσα-Λευκάδα.

Όμως δεν μπορούμε να τοποθετηθούμε και να μιλήσουμε για ετήσια ή μεγαλύτερη χρονική διάρκεια.

Αλήθεια, τι υπόθεση μπορεί να είχε ο Ιωάννης Βλάχος στη Βόνιτσα; Για τον λόγο αυτό συναντηθήκαμε με τον εγγονό του, τον Δημήτριο Βλάχο, τον επονομαζόμενο «Φαλκώνη». Είναι επαγγελματίας φωτογράφος στην παραλία της Λευκάδας.

Μας μίλησε για τον παππού του και την καλή οικονομική κατάσταση που είχε εκείνη την περίοδο. Η καταγωγή τους από την Εξάνθεια, με καλό εμπόριο στο λάδι και στο κρασί. Είχαν δικούς τους αμπελώνες και λιοστάσια, εκτός από τις ποσότητες που συγκέντρωναν από άλλους παραγωγούς.

Είναι η χρονική περίοδος που η Λευκάδα έχει καταλάβει τις αγορές του εξωτερικού, με τα κρασιά της. Η υποχώρηση των Γαλλικών κρασιών, από το 1860 λόγω καταστροφής των καλλιεργειών, έφερε τα κρασιά της Λευκάδας σε πρώτη ζήτηση. Ολες οι πλαγιές της Λευκάδας καλλιεργήθηκαν με επιμέλεια, με αποτέλεσμα να έχουμε μεγάλες ποσότητες αλλά και καλές ποιότητες κρασιού. Τα οικονομικά των Λευκάδιων βελτιώθηκαν και αυτό φαίνεται και στις ενδυμασίες τους, οι οποίες είναι κατάλληλες για το κλίμα του νησιού (κυρίως στα νότιοδυτικά) αλλά παρουσιάζουν και τη καλή τους οικονομική κατάσταση.

Ο φίλος και συνεργάτης μας , ο Δημήτρης ο Βλάχος-Φαλκώνης, ερεύνησε το αρχείο του Παππού του, για να βρεί και να μας δώσει κάποιες φωτογραφίες του, με την ενδυμασία του. Η μόνη φωτογραφία που βρήκε είναι αυτή στο πρωτοσέλιδο, φωτογραφία που δεν μας δείχνει την φορεσιά του. Από ένα άλλο Λευκαδίτικο αρχείο εντόπισε μια φορεσιά ενός Λευκάδιου χωρικού και από το αρχείο του Σπύρου Μπογόρδου πήραμε μια φωτογραφία, του παππού του, με πιο επίσημη φορεσιά.

Χωρικός της Λευκάδας, με φορεσιά, εκείνης της περιόδου.

Κάτοικος (Fotis Bogordo) της Νότιας Λευκάδας, με την χαρακτηριστική φορεσιά, εκείνης της περιόδου.

---

Ο λόγος του ταξιδιού του, ταιριάζει για λόγους εμπορίου. Ακίνδυνη και σίγουρη μεταφορά προϊόντων από την Λευκάδα στη Βόνιτσα για μεταπώληση και γιατί όχι, αγορές άλλων προϊόντων από την Βόνιτσα (όπως καλαμπόκι ακέριο ή αλεσμένο, προϊόν που εξήγαγε η Βόνιτσα).

Ελέγξαμε και την περίπτωση της συμμετοχής του Ιωάννη Βλάχου σε κάποια Νοτάρια συναλλαγή, δηλ. αγορά ή πώληση μέσω σύνταξης συμβολαίου.

Για αυτό τον λόγο εξετάσαμε τις μεταγραφές των συμβολαίων στο υποθηκοφυλακείο της Βόνιτσας. Επειδή σε αυτή την χρονικής στιγμή, η Ελλάδα ταλανίζονταν στην εφαρμογή του νέου ημερολογίου, αλλού συναντάμε το παλιό ημερολόγιο και αλλού το νέο. Για αυτό τον λόγο, το υπό εξέταση διαβατήριο έφερε και τις δύο χρονολογίες. Για να εξασφαλίσουμε την περίοδο έρευνας , αρχίσαμε την εξέταση των συμβολαίων από τις 13 Οκτωβρίου, μέχρι και ένα μήνα μετά.

Για τους αναγνώστες του άρθρου, που δεν είναι γνώστες της διαφοράς έρευνας σε βιβλίο συμβολαιογράφου και σε βιβλίο μεταγραφών υποθηκοφυλακείου, τους πληροφορούμε ότι στο υποθηκοφυλακείο μεταγράφονται μόνο οι αγοροπωλησίες και όχι οι άλλες συμβολαιογραφικές πράξεις, όπως πχ. Διαθήκες, προσύμφωνα κλπ. Για εκείνη την περίοδο, δεν έχουν εντοπιστεί τα συμβόλαια του τότε συμβολαιογράφου. Η αναζήτηση στο υποθηκοφυλακείο συνεχίζεται.

Η ιστορική έρευνα για όλα τα ανωτέρω, διήρκησε περίπου τρείς μήνες. Το ταξίδι που κάναμε, με το διαβατήριο του Ιωάννη Βλάχου, μας έδειξε μια πολύ καλή δομή του τότε κράτους, με συχνά δρομολόγια πλοίων, με αφίξεις και αναχωρήσεις καλά προγραμματισμένες, με άριστη γραμματειακή οργάνωση στα λιμάνια, αφού την ίδια ημέρα (και μάλιστα ξημερώματα) μπορούσε να εκδοθεί ένα διαβατήριο, με υπογραφές του αστυνομικού διευθυντή και του υποπρόξενου της αυτοκρατορικής Τουρκίας. Μια συγχορδία  όλων των Υπηρεσιών ώστε να δύναται και να ταξιδεύσει άμεσα ένας επιβάτης, που τα ξημερώματα βρίσκεται σε ένα λιμάνι. Διακρίναμε πολύ καλές διασφαλίσεις στις εισπράξεις των φόρων, ώστε να μην μπορεί να εισχωρήσει η φοροδιαφυγή ή παράνομη διανομή των φόρων.

Ευχαριστούμε τους συνεργάτες μας στην Λευκάδα και στη Πρέβεζα. Ιδιαίτερα τον Σπύρο Σκλαβενίτη και τονΔημήτριο Βλάχο (Φαλκώνης), ο οποίος είναι εγγονός του Ιωάννη Βλάχου. Του Λευκάδιου, ο οποίος με το διαβατήριό του στα 1896, μας μετέφερε σε γεγονότα, ειδήσεις και καταστάσεις, δύο αιώνες πριν από το σήμερα. Μεταφράσεις από Αγγλικά και Γαλλικά κείμενα – διεθνείς συνθήκες : ΝΤΙΝΟΣ Ιωάννης του Στυλιανού.

Υπεύθυνη (team leader) έρευνας: Μπογόρδου Αγγελική του Φωτίου.
(Αθάνι Λευκάδας, κάτοικος Βόνιτσας)