Διαβάζοντας μια παλιά φωτογραφία (Βίλχελμ Ντέρπφελντ)

Βιολέττα Σάντα • 14 Μαΐου 2015




Οι φωτογραφίες που παρουσιάζουμε παρακάτω έχουν Γερμανική προέλευση και σημείο αναφοράς το μέρος εκείνο της Λευκάδας που έζησε και θάφτηκε ο μεγάλος Γερμανός αρχαιολόγος Wilhelm Dörpfeld, κοντά στο εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής.

Να θυμίσουμε ότι ο Wilhelm Dörpfeld πέθανε την Άνοιξη του 1940 και επέλεξε τον χώρο για την τελευταία του κατοικία, έτσι ώστε να ατενίζει αιώνια την Ιθάκη του. Ο πόλεμος τον βρήκε στην Γερμανία. Σε ηλικία 87 ετών φεύγει μέσα στον πόλεμο για να γυρίσει για τελευταία φορά στην Λευκάδα. Η τελευταία καταγραφή στο αυτοβιογραφικό του ημερολόγιο λέει: 27 Οκτωβρίου 1939 άφιξη στον Νυδρί με το φως του φεγγαριού. Λίγους μήνες αργότερα, Μεγάλη Παρασκευή, 25 Απριλίου του 1940, πεθαίνει.



Η ημερομηνία που αναγράφεται στο πίσω μέρος των φωτογραφιών είναι 9/4/44 ή 4/9/1944 ανάλογα που τίθεται η ημερομηνία. Τις έχει τραβήξει Γερμανός στρατιώτης από το 734 σύνταγμα.

Οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Λευκάδα στις 11/9/1943 και έφυγαν στις 12/9/1944. Πιο πιθανή ημερομηνία να τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες είναι λοιπόν 4/9/1944 λίγες μέρες πριν φύγουν οι Γερμανοί από το νησί.Ο τάφος του Wilhelm Dörpfeld όπως ήταν τότε

Το σπίτι που έμενε ο μεγάλος αρχαιολόγος. Υπήρχε και κατοικούνταν μέχρι τη δεκαετία του ’70 όπου και καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά.Μνημείο ονομάζεται στις φωτογραφίες αυτή η στήλη που υπάρχει και σήμερα. Βρίσκεται κοντά στο σπίτι που ζούσε ο Dörpfeld και κατασκευάστηκε όσο ζούσε. Στη φωτογραφία εικονίζεται μια παρέα Γερμανών στρατιωτών.

Μάθαμε για την ύπαρξη της στήλης – μνημείο, μόλις σήμερα. Βρίσκεται σε περιφραγμένο και ιδιωτικό χώρο. Φτάσαμε μέχρι εκεί και τη φωτογραφήσαμε. Είναι πιθανόν κατασκευασμένη με πέτρες και επικαλυμμένη με μπετό, όπως μας πληροφόρησε ο συνοδός μας.


Επάνω της είναι χαραγμένα: «Μνημείο Οδυσσέως Βράχος Νυμφών Ομηρική Ιθάκη». Η θέα από εκείνο το σημείο είναι συναρπαστική, τόσο, που σου κόβει την άνασσα.

Δεν γνωρίζουμε τι απογίνανε εκείνοι οι Γερμανοί στρατιώτες που το 1944 επισκέφτηκαν και φωτογραφήθηκαν στο χώρο που έζησε και θάφτηκε ο μεγάλος συμπατριώτης τους αρχαιολόγος. Η Γερμανία καρτέρευσε έξι σχεδόν μήνες αργότερα.





Είναι όμως τόσο επιβλητικός ο χώρος, είναι τόσο μοναδικό το θέαμα, είναι τόση η ομορφιά του τοπίου, είναι τόσο μεγάλο το βάρος που κουβαλάει, που θέλουμε να πιστεύουμε πως χαράχτηκε ανεξίτηλα στις ψυχές τους!

Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Λευτέρη Στεργιώτη για τη Βοήθεια.http://aromalefkadas.gr

Η Λευκαδίτικη φορεσιά στο Μουσείο της Ακρόπολης Βιολέττα Σάντα • 26 Νοεμβρίου 2017

Το Επιμελητήριο Λευκάδας και ο Σύλλογος Νυδρίου «Βίλχελμ Νταίρπφελντ» πραγματοποίησαν την Κυριακή 26 Νοεμβρίου το πρωί, εκδήλωση στο Μουσείο της Ακρόπολης, αφιερωμένη στον μεγάλο Γερμανό αρχαιολόγο και φιλέλληνα Βίλχελμ Νταίρπφελντ.

Τα κορίτσια του συλλόγου Λευκαδίων Ηλιούπολης φορώντας τις παραδοσιακές λευκαδίτικες φορεσιές πλαισίωσαν την εκδήλωση και φωτογραφήθηκαν στο μουσείο της Ακρόπολης δίπλα στις Καρυάτιδες.

Φωτογραφίες Πέτρος Μήτσου

http://aromalefkadas.gr/

Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Α’) Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Β’)

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία:




Ο Όμηρος συγκαταλέγεται δικαίως στις μεγαλύτερες προσωπικότητες της παγκόσμιας λογοτεχνίας

Όπως αναφέρθηκε και στο τέλος του προηγούμενου άρθρου μας (Το υπόβαθρο της ελληνικής λογοτεχνίας, Μέρος Β'), προπλάσματα των ομηρικών ποιημάτων υπήρχαν αιώνες πριν από τη γένεση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας στην Ελλάδα και στα μικρασιατικά παράλια που είχαν αποικιστεί από Έλληνες.

Το ηρωικό έπος πριν από τον Όμηρο, η προομηρική ηρωική ποίηση, δεν ήταν ποίηση αποκρυσταλλωμένη διά παντός, ένα κείμενο έτοιμο εκ των προτέρων, που απλώς επαναλαμβανόταν, αλλά μια προφορική απαγγελία, ένα τραγούδι, ένας κόσμος προφορικής σύνθεσης, που ο προομηρικός αοιδός διαρκώς τροποποιούσε και αναμόρφωνε.

Σημείο καμπής στην ελληνική πνευματική ζωή αποτέλεσε ο αιώνας του Ομήρου —με σχετική βεβαιότητα, ο 8ος αιώνας π.Χ.—, καθώς απελευθέρωσε τις δυνάμεις που ήταν εγκλωβισμένες στους σκοτεινούς χρόνους και χάραξε μια νέα εξελικτική πορεία.

Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι η εξέλιξη αυτή, ήδη από τους Αρχαϊκούς Χρόνους, ξεπέρασε τα σύνορα του πνευματικού κόσμου του έπους, ο Όμηρος παρέμεινε για τους Έλληνες κάθε εποχής, σε πολλούς και σημαντικούς τομείς του πνευματικού βίου τους, ο ζωογόνος αέρας, η πρωινή δροσιά, η ανεπιτήδευτη φυσικότητα.

Οι Έλληνες ήξεραν από στήθους μεγάλα τμήματα των ομηρικών επών και τα θεωρούσαν όχι μόνο σύμβολα του ηρωικού πνεύματος και της ενότητας του ελληνικού κόσμου, αλλά και πανάρχαιη πηγή ηθικής αγωγής.

Ο Όμηρος συγκαταλέγεται δικαίως στις μεγαλύτερες προσωπικότητες της παγκόσμιας λογοτεχνίας, καθώς τα έπη του αποτέλεσαν τη βάση της ελληνικής παιδείας και του ελληνικού πολιτισμού καθ’ όλη τη διάρκεια των Κλασικών Χρόνων, αλλά και τη ραχοκοκαλιά της ανθρωπιστικής παιδείας έως την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την περίοδο εξάπλωσης του χριστιανισμού.

Εξάλλου, τα ομηρικά έπη, είτε έμμεσα (μέσω της Αινειάδας του Βιργιλίου, η οποία είχε πλαστεί κατά τα πρότυπα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας) είτε άμεσα (μέσω της αναβίωσής τους από τη βυζαντινή παιδεία και της μετέπειτα μετακένωσής τους στην Ιταλία από έλληνες λογίους), άσκησαν βαθιά επίδραση στον πολιτισμό της Ιταλικής Αναγέννησης, συνέβαλαν δε μέχρις ενός σημείου στη διαμόρφωση των ιδεών και των προτύπων της Δύσης στους Νεότερους Χρόνους.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος
in.gr

Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Β’)

Οι εικασίες για τον τόπο καταγωγής του

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Β’)

Ο Όμηρος γεννήθηκε πιθανώς στην Ιωνία, στο κεντρικό τμήμα των μικρασιατικών παραλίων 

Πέπλο μυστηρίου καλύπτει τη μορφή του Ομήρου, του επικού ποιητή στον οποίον αποδίδονται τα δύο μεγάλα αρχαία ελληνικά έπη, η Ιλιάδα (Ιλιάς) και η Οδύσσεια. Ελάχιστα είναι γνωστά για τον Όμηρο, ενώ μυθοπλαστικές διηγήσεις, μύθοι και θρύλοι για το βίο και το θάνατό του, κυκλοφορούσαν ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ.

Ο Ηρόδοτος, ο «πατέρας της ιστορίας», υποστήριζε τον 5ο αιώνα π.Χ. ότι ο Όμηρος —σύμφωνα με την παράδοση, ένας τυφλός γέροντας, που περιπλανιόταν από πόλη σε πόλη απαγγέλλοντας τα ποιήματά του— καταγόταν από τη Μικρά Ασία και είχε ζήσει 400 χρόνια πριν από αυτόν.

Σε ό,τι αφορά την εποχή κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η σύνθεση των ομηρικών επών, φαίνεται εύλογο να συμπεράνει κανείς, συνεκτιμώντας τα υφολογικά και μετρικά χαρακτηριστικά τους, το γλωσσικό και υλικό υπόβαθρό τους, ότι αυτή έλαβε χώρα τον 8ο αιώνα π.Χ. — η Ιλιάδα μπορεί να τοποθετηθεί περί τα μέσα του, η δε Οδύσσεια πιθανώς στα τέλη του.

Οι πρώτες έμμεσες αναφορές στον Όμηρο και αποσπάσματα από τα ποιήματά του απαντούν πρώτη φορά περί τα μέσα του 7ου α ιώνα π.Χ. Ο Αρχίλοχος, ο Αλκμάν, ο Τυρταίος, η Σαπφώ και άλλοι ποιητές του 7ου και του 6ου αιώνα π.Χ. προσάρμοσαν το λεκτικό και το μέτρο του Ομήρου στους δικούς τους ποιητικούς στόχους και ρυθμούς. Την ίδια περίοδο σκηνές από επεισόδια των ομηρικών επών απεικονίστηκαν σε έργα τέχνης.

Πολλές ελληνικές πόλεις έριζαν περί της καταγωγής του Ομήρου, αλλά σε κανέναν τόπο δεν υπήρξε κάποια αυθεντική τοπική ανάμνηση για έναν άνθρωπο που πρέπει να ήταν διάσημος στην εποχή του.

Πάντως, η γενική πεποίθηση ότι ο Όμηρος γεννήθηκε στην Ιωνία, στο κεντρικό τμήμα των μικρασιατικών παραλίων, αποτελεί κατά τα φαινόμενα μια λογική εικασία, καθώς στα ίδια τα ομηρικά έπη επικρατεί η ιωνική διάλεκτος. Επίσης, η άποψη ότι το Ανατολικό Αιγαίο ήταν το περιβάλλον στο οποίο έδρασε εν γένει ο Όμηρος ενισχύεται από συγκεκριμένες τοπογραφικές αναφορές στην Ιλιάδα.

Πέραν των προαναφερθέντων, από τις αρχαίες πηγές εξάγεται ότι οι Ομηρίδες (Ομηρίδαι), απόγονοι του Ομήρου, όπως τουλάχιστον διατείνονταν οι ίδιοι, ζούσαν στην ιωνική Χίο. Σύμφωνα μάλιστα με μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, οι εν λόγω ραψωδοί του 6ου αιώνα π.Χ., που απήγγελλαν και διέδιδαν τα ποιήματα του Ομήρου, ήταν εκείνοι που εισήγαγαν την Ιλιάδα και την Οδύσσεια από την Ιωνία στη Χίο, την πατρίδα τους, και από εκεί στον υπόλοιπο ελληνικό κόσμο.

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Α')

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

in.gr

Οι ρίζες του Πολιτισμού της Δύσης (Μέρος Α’)

in.gr »


Οι ρίζες του πολιτισμού της Δύσης  Αρχαία ελληνική λογοτεχνία:

Μυκήνες, ο Θησαυρός του Ατρέως

Οι ιστορικές έρευνες έχουν δείξει ότι πίσω από την εκτυφλωτική λάμψη των ομηρικών επών, τα οποία θεωρούμε ως αφετηρία της ελληνικής λογοτεχνίας, υφίσταται το θολό περίγραμμα μίας περίπου χιλιετίας ελληνικής ιστορίας.

Αν και δεν είμαστε σε θέση να ορίσουμε επακριβώς τη χρονική στιγμή κατά την οποία εμφανίστηκαν στη Νότια Βαλκανική τα πρώτα μεταναστευτικά κύματα από ελληνικές φυλές που ήταν εγκατεστημένες στο βορρά, μπορούμε να την τοποθετήσουμε μετά σχετικής βεβαιότητας στις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ.

Οι έλληνες εισβολείς δεν ήταν οι πρώτοι που εγκαταστάθηκαν σε αυτήν τη γη, στην οποία οι δρόμοι των μεταναστεύσεων ήταν χαραγμένοι εκ των προτέρων λόγω του έντονου γεωγραφικού αναγλύφου. Όπως φανερώνουν τα αρχαιολογικά ευρήματα, οι μετανάστες συνάντησαν αρχαίους πολιτισμούς που βρίσκονταν σε ακμή.

Η ανάμειξη των ινδοευρωπαίων μεταναστών με τους ξένους λαούς (Πελασγούς, Κάρες, Λέλεγες κ.ά.) που βρήκαν στη Νότια Βαλκανική επηρέασε τη γένεση του ελληνικού λαού. Και κάτι ακόμη σημαντικότερο: η συνάντηση και αλληλεπίδραση των δύο αυτών μερών, στην οποία οφείλεται και το πλήθος των αντινομιών που χαρακτήριζαν την πνευματική ζωή των Ελλήνων, υπήρξε ένα γεγονός καθοριστικής σημασίας, που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση του πολιτισμού της Δύσης.

Από τα μέσα του 16ου αιώνα π.Χ. καθίσταται φανερός ένας πρώιμος ελληνικός πολιτισμός, ο αποκαλούμενος μυκηναϊκός, που βρισκόταν κάτω από την ισχυρή επίδραση του πλούσιου και ξενότροπου πολιτισμού της θαλασσοκράτειρας μινωικής Κρήτης.

Υπεύθυνοι για την καταστροφή του μυκηναϊκού κόσμου γύρω στο 1200 π.Χ., περίπου διακόσια χρόνια μετά τον αφανισμό του μινωικού πολιτισμού, θεωρήθηκαν επί μακρόν οι Δωριείς (είναι γνωστή σε όλους η λεγόμενη κάθοδος των Δωριέων, η μεγάλης κλίμακας μετανάστευσή τους προς νότον).

Όμως, ολοένα και περισσότερο τείνει να επικρατήσει στην εποχή μας η άποψη ότι οι Δωριείς εισέδυσαν στις μετέπειτα εστίες τους ως απλοί ακόλουθοι των βαρβαρικών φυλών που εισέβαλαν περί το 1200 π.Χ. στην Ανατολική Μεσόγειο, σπέρνοντας τον τρόμο και τον όλεθρο έως τα σύνορα της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας.

Αυτοί οι βόρειοι λαοί, που είναι δύσκολο να προσδιοριστούν από εθνικής απόψεως, όχι μόνον υπέταξαν το κράτος των Χετταίων στην Ανατολή αλλά και προετοίμασαν πιθανώς το τέλος των κέντρων της ελληνικής ζωής στη 2η χιλιετία π.Χ.

Την καταστροφή του μυκηναϊκού πολιτισμού ακολούθησαν σκοτεινοί αιώνες, για τους οποίους δε γνωρίζουμε παρά ελάχιστα πράγματα. Όμως, στην προαναφερθείσα εισροή ελληνικών φυλών βρισκόταν η αφετηρία μιας εξελικτικής διαδικασίας που επέπρωτο να φέρει, στον 8ο αιώνα π.Χ., την τελείωση του γεωμετρικού ρυθμού και την ακμή της επικής ποίησης.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος


in.gr

http://news.in.gr/culture/article/

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Το υπόβαθρο της ελληνικής λογοτεχνίας (Μέρος Β’)

Το μυκηναϊκό ανάκτορο του Νέστορος κοντά στη Χώρα Τριφυλίας, όπου βρέθηκαν πινακίδες με κείμενα Γραμμικής Β γραφής 

in.gr

Δύο γεγονότα της προομηρικής εποχής δημιούργησαν ευνοϊκές προϋποθέσεις για την ελληνική λογοτεχνία: η γένεση της ελληνικής γραφής και η δημιουργία του ελληνικού μύθου.

Από τη μια πλευρά, γνωρίζουμε ότι ο μυκηναϊκός κόσμος χρησιμοποίησε στο β’ μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ. τη Γραμμική Β γραφή, ένα σύστημα συλλαβικών συμβόλων που εξελίχθηκε από την παλαιά κρητική γραφή (Γραμμική Α), προκειμένου να αποδοθούν, έστω και με πολύ άκομψο τρόπο, ελληνικές λέξεις.

Η γνώση αυτού του ανεπαρκούς για τις ανάγκες της ελληνικής γλώσσας συστήματος γραφής χάθηκε προφανώς με την καταστροφή που επέφερε η μετανάστευση των Δωριέων. Οι Έλληνες, αναγκασμένοι να ξεκινήσουν και σε αυτό το πεδίο από την αρχή, έφθασαν τελικά στην ανακάλυψη της ελληνικής φθογγικής γραφής, ενδεχομένως στο α’ μισό του 9ου αιώνα π.Χ.

Από την άλλη πλευρά, οι γνωστοί ελληνικοί θρύλοι διαμορφώθηκαν, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, ανάμεσα στο 12ο και τον 8ο αιώνα π.Χ. Οι μύθοι των Ελλήνων, καρπός της ένωσης ινδοευρωπαϊκών και μεσογειακών στοιχείων, αλλά και της επίδρασης των αρχαίων πολιτισμών της Ανατολής, επηρέασαν καθοριστικά την ελληνική ποίηση τόσο στη θεματολογία όσο και στην πνευματική στάση της.

Αξίζει τέλος να σημειώσουμε ότι πριν από τον Όμηρο δεν υπάρχει λογοτεχνία με την έννοια του γραπτού λόγου, αλλά αυτό δε σημαίνει σε καμία περίπτωση πως δεν υπάρχει και ποίηση, ηρωικό έπος, θρύλοι και τραγούδια για μεγάλα κατορθώματα, ήδη από τους Μυκηναϊκούς Χρόνους.

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Το υπόβαθρο της ελληνικής λογοτεχνίας (Μέρος Α')

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

http://news.in.gr/culture/article/






























































































http://news.in.gr/culture/article

: Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Α’)

Ο Όμηρος συγκαταλέγεται δικαίως στις μεγαλύτερες προσωπικότητες της παγκόσμιας λογοτεχνίας 

Όπως αναφέρθηκε και στο τέλος του προηγούμενου άρθρου μας (Το υπόβαθρο της ελληνικής λογοτεχνίας, Μέρος Β'), προπλάσματα των ομηρικών ποιημάτων υπήρχαν αιώνες πριν από τη γένεση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας στην Ελλάδα και στα μικρασιατικά παράλια που είχαν αποικιστεί από Έλληνες.

Το ηρωικό έπος πριν από τον Όμηρο, η προομηρική ηρωική ποίηση, δεν ήταν ποίηση αποκρυσταλλωμένη διά παντός, ένα κείμενο έτοιμο εκ των προτέρων, που απλώς επαναλαμβανόταν, αλλά μια προφορική απαγγελία, ένα τραγούδι, ένας κόσμος προφορικής σύνθεσης, που ο προομηρικός αοιδός διαρκώς τροποποιούσε και αναμόρφωνε.

Σημείο καμπής στην ελληνική πνευματική ζωή αποτέλεσε ο αιώνας του Ομήρου —με σχετική βεβαιότητα, ο 8ος αιώνας π.Χ.—, καθώς απελευθέρωσε τις δυνάμεις που ήταν εγκλωβισμένες στους σκοτεινούς χρόνους και χάραξε μια νέα εξελικτική πορεία.

Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι η εξέλιξη αυτή, ήδη από τους Αρχαϊκούς Χρόνους, ξεπέρασε τα σύνορα του πνευματικού κόσμου του έπους, ο Όμηρος παρέμεινε για τους Έλληνες κάθε εποχής, σε πολλούς και σημαντικούς τομείς του πνευματικού βίου τους, ο ζωογόνος αέρας, η πρωινή δροσιά, η ανεπιτήδευτη φυσικότητα.

Οι Έλληνες ήξεραν από στήθους μεγάλα τμήματα των ομηρικών επών και τα θεωρούσαν όχι μόνο σύμβολα του ηρωικού πνεύματος και της ενότητας του ελληνικού κόσμου, αλλά και πανάρχαιη πηγή ηθικής αγωγής.

Ο Όμηρος συγκαταλέγεται δικαίως στις μεγαλύτερες προσωπικότητες της παγκόσμιας λογοτεχνίας, καθώς τα έπη του αποτέλεσαν τη βάση της ελληνικής παιδείας και του ελληνικού πολιτισμού καθ’ όλη τη διάρκεια των Κλασικών Χρόνων, αλλά και τη ραχοκοκαλιά της ανθρωπιστικής παιδείας έως την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την περίοδο εξάπλωσης του χριστιανισμού.

Εξάλλου, τα ομηρικά έπη, είτε έμμεσα (μέσω της Αινειάδας του Βιργιλίου, η οποία είχε πλαστεί κατά τα πρότυπα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας) είτε άμεσα (μέσω της αναβίωσής τους από τη βυζαντινή παιδεία και της μετέπειτα μετακένωσής τους στην Ιταλία από έλληνες λογίους), άσκησαν βαθιά επίδραση στον πολιτισμό της Ιταλικής Αναγέννησης, συνέβαλαν δε μέχρις ενός σημείου στη διαμόρφωση των ιδεών και των προτύπων της Δύσης στους Νεότερους Χρόνους.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

in.gr

http://news.in.gr/culture/article